Ελάτε να ζεσταθούμε!!

Προτεινόμενο ζέσταμα για το μάθημα του μουσικού οργάνου από την Κλειώ Παπαδιά

Το γνωστό «ζέσταμα», δηλαδή η ενεργοποίηση του σώματος, της συγκέντρωσης και τωναισθήσεων αποτελεί μια απαραίτητη, καθημερινή συνήθεια στη ζωή των μουσικών: πριν από τη μελέτη, πριν τη συναυλία, πριν τις εξετάσεις, πριν από μια παράσταση… Το ζέσταμα είναι απαραίτητο τόσο για να προετοιμάσει και να ενεργοποιήσει σώμα και πνεύμα, αλλά και σαν ένα είδος πρόληψης, γιατί μέσα από αυτή τη διαδικασία προφυλάσσεται το σώμα του μουσικού από πιθανούς τραυματισμούς.

Το άρθρο αυτό προτείνει ιδέες για το πώς μπορούμε να εισάγουμε τους μαθητές ατομικών οργάνων στη συνήθεια να κάνουν ζέσταμα κάθε φορά πριν παίξουν, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εκμάθησης ενός οργάνου!

Στόχος είναι, μέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες, να περάσουμε στα παιδιά το μήνυμα πως το ζέσταμα, πρέπει να γίνει συνήθεια και ανάγκη στη σχέση τους με το όργανο που μαθαίνουν.

Το ζέσταμα στα μαθήματα οργάνου, χωρίζεται σε σωματικό και νοητικό. Μπορούν να γίνουν ξεχωριστές ή συνδυαστικές δραστηριότητες: καλό είναι πάντως, ο καθηγητής να προσπαθήσει να προετοιμάσει και το σώμα αλλά και τη συγκέντρωση των παιδιών.

Επίσης οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να ακολουθούν μια συγκεκριμένη δομή (ασχέτως αν αλλάζουν οι δραστηριότητες από μάθημα σε μάθημα), όπως:

α) σωματικό ζέσταμα μακριά από το όργανο

β) νοητικό ζέσταμα

γ) σωματικό ζέσταμα στο όργανο

Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να επαναληφθούν κάποιες από τις δραστηριότητες (ή νέες) και στο τέλος του μαθήματος για αποθεραπεία, δηλαδή για να χαλαρώσουν οι μύες του σώματος και για αποφόρτιση απο τη διαδικασία του μαθήματος.

Προτεινόμενες δραστηριότητες
Οι δραστηριότητες που προτείνονται πιο κάτω, παρουσιάζονται με τρόπο ώστε να είναι ελκυστικές για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Οι ίδιες δραστηριότητες όμως, αν εισαχθούν με διαφορετικό τρόπο ή τροποποιηθούν κατάλληλα, μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιοδήποτε διδακτικό περιβάλλον (π.χ. ομαδικά μαθήματα) και από μαθητές όλων των ηλικιών.

Μπανάκι (σωματικό ζέσταμα μακριά από το όργανο)
Ανοίγουμε τη φανταστική βρύση που έχουμε μπροστά μας και ελέγχουμε τη θερμοκρασία του νερού! Ξεκινάμε πλένοντας καλά τα χέρια μας (σε αυτό το σημείο προετοιμάζουμε και χαλαρώνουμε την περιοχή των καρπών). Έπειτα, παίρνοντας το φανταστικό μας σφουγγάρι (ή ένα πραγματικό ή ένα μαντήλι που παίζει το ρόλο του σφουγγαριού) αρχίζουμε να πλενόμαστε! Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στα χέρια, τους ώμους και την πλάτη. Κλείνουμε τη βρύση και σκουπιζόμαστε με τη φανταστική μας πετσέτα! Τώρα δίνουμε έμφαση στο να σκουπίσουμε την πλάτη μας (που μας βοηθά να κάνουμε καλά τεντώματα στα χέρια).

Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να συνοδεύεται και με μουσική που συνδέεται με το νερό, όπως για παράδειγμα τα έργα:

_Jeux d’ eau του Ravel,

_Rain tree sketch του Takemitsu,

_Les jeux d’eau à la Villa d’Este του Liszt ,

_La mer του Debussy ή

_The fountains of Acqua Paola του Charles Griffes.

Το παιχνίδι του καθρέφτη (σωματικό και νοητικό ζέσταμα)
Χρησιμοποιώντας μαντήλια ή μόνο το σώμα μας, παίζουμε το παιχνίδι του καθρέφτη με το δάσκαλο μας, όπου ο δάσκαλος ορίζει κάθε φορά τις οδηγίες του παιχνιδιού, ανάλογα με το στόχο που έχει κάθε φορά η δραστηριότητα. Για παράδειγμα,

α) οι κινήσεις αλλάζουν από ήρεμες σε έντονες με τις εναλλαγές των δυναμικών,

β) οι κινήσεις αλλάζουν κάθε 4 τέταρτα (η δραστηριότητα αυτή γίνεται πολύ διασκεδαστική αν περιοριστούμε σε καθρέφτη προσώπου, με διάφορες γκριμάτσες!)

γ) οι κινήσεις αλλάζουν σε σχέση με τη δομή, όπως π.χ. σε ένα ΑΒΑ κομμάτι,

δ) οι κινήσεις είναι εντελώς ελεύθερες, αλλά ακολουθούν το ύφος/στυλ του κομματιού, όπως σε ένα ιμπρεσιονιστικό κομμάτι κλπ.

Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί ορχηστρική μουσική, καθώς δεν θέλουμε τα λόγια να αποσπάσουν την προσοχή του μαθητή. Η δραστηριότητα αυτή συνδυάζει τόσο σωματικό όσο και νοητικό ζέσταμα, και επίσης μπορεί να λειτουργήσει και ως μια εισαγωγική δραστηριότητα για το τι θα διδαχθεί ο μαθητής αργότερα (π.χ. δυναμικές του ήχου).

Άκου την εικόνα (σωματικό ζέσταμα στο όργανο)
Αφού έχει προηγηθεί κάποια δραστηριότητα για σωματικό ζέσταμα μακριά από το όργανο (για ολόκληρο το σώμα), μπορούμε να περάσουμε σε σωματικό ζέσταμα στο όργανο, όπου επικεντρωνόμαστε στο να ενεργοποιήσουμε τους μικρότερους μυς των χεριών.

Ένας πολύ εύκολος και διασκεδαστικός τρόπος για αυτό, είναι η ερμηνεία συντομευμένης γραφικής παρτιτούρας στο όργανο, όπως τα παραδείγματα που παρουσιάζονται πιο κάτω:

[Κάνουμε κλίκ! πάνω στις εικόνες για να δούμε καλύτερα!]

Οι γραφικές παρτιτούρες που παρουσιάζονται είναι από το βιβλίο “PianoFitness” (Universaledition).

Ερμηνεύοντας γραφικές παρτιτούρες στο όργανο, οι μαθητές εκτελούν διάφορες τεχνικές ασκήσεις που προετοιμάζουν κατάλληλα τους μυς των χεριών για τη μελέτη που θα ακολουθήσει. Ο κάθε καθηγητής μπορεί να δημιουργήσει τις δικές του παρτιτούρες, ακόμη και μαζί με το μαθητή! Η δραστηριότητα αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς προετοιμάζει τα παιδιά για τη μετέπειτα συνήθεια να ξεκινούν τη μελέτη τους με κλίμακες ή άλλου είδους τεχνικές ασκήσεις.

Πρόσεξε μη μπερδευτείς! (νοητικό ζέσταμα)
Μαθητής και δάσκαλος επαναλαμβάνουν τραγουδώντας το πιο κάτω παιχνίδι, Στην αρχή αργά και μετά πολύ γρήγορα!

Το παιχνίδι αυτό απαιτεί σκέψη για να γίνει σωστά και έτσι προετοιμάζει και ενεργοποιεί τη συγκέντρωση του μαθητή.

Επίσης, αφού έχει προηγηθεί κάποιο σωματικό ζέσταμα, το παιχνίδι αυτό μπορεί να μεταφερθεί και στο όργανο (αντί μέσω τραγουδιού), και έτσι γίνεται μια πολύ καλή εισαγωγική δραστηριότητα για τις κλίμακες, όπου μπορούν να εφαρμοστούν οι αντίστοιχοι δακτυλισμοί. Με πιο προχωρημένους μαθητές, η δραστηριότητα αυτή μπορεί να παίζεται και σε διαφορετικές κλίμακες (μετατροπίες).

© Clio Papadia, https://thesingingfish.eu, 2021

Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του/της αρθρογράφου. Συνεπώς, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ κάθε αναδημοσίευση, αντιγραφή ή τροποποίηση του χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση του/της. Εάν ενδιαφέρεστε για το περιεχόμενο της σελίδας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.

Εικόνα: https://cravepainting.com/blog/warm-up-exercises-for-drawing