|
Προτεινόμενο μάθημα με θέμα τη βροχή από τη Βασιλική Ψύρρα
Υλικά
_Scarlatti Sonata K.20 (Ορχηστρική διασκευή από τον D. Shostakovich)
_Τέσσερις γραφικές παρτιτούρες που αναπαριστούν διαφορετικούς ήχους της βροχής
_Παρτιτούρα και στίχοι του τραγουδιού Πέφτει βροχή – μουσική Γ. Χατζηνάσιου, στίχοι Ν. Γκάτσος
_Ένα κομμάτι βαμβάκι
Αυτοσχεδιασμός
O/Η εκπαιδευτικός ξεκινάει με έναν ελεύθερο φωνητικό αυτοσχεδιασμό για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών: χρήση περίεργης φωνής, διαφορετικά τονικά ύψη και διάρκειες του ήχου, καθώς επίσης και δημιουργία φανταστικών λέξεων που εξάπτουν τη φαντασία των παιδιών. Σιγά σιγά ο εκπαιδευτικός πλησιάζει ένα ένα τα παιδιά και “παίζει” στον αέρα ή στην πλάτη του παιδιού τον αυτοσχεδιασμό του. Με αυτό τον τρόπο θα χτίζεται μια πιο άμμεση σχέση μαζί τους και με την αντίδρασή τους θα καταλάβει αρκετά για τον χαρακτήρα του κάθε παιδιού, ειδικά αν δεν γνωρίζει ακόμα την ομάδα αρκετά καλά.
Τραγούδι καλωσορίσματος
Αφού τελειώσει ο αυτοσχεδιασμός ο/η εκπαιδευτικός ξεκινάει με το τραγούδι καλωσορίσματος. Στόχος είναι, ανεξάρτητα από την επιλογή του τραγουδιού, ο/η εκπαιδευτικός να εισάγει με αυτή την δραστηριότητα ποικιλία ήχων και ρυθμών.
Προτεινόμενες ρυθμικές συνοδείες είναι:
κλειστή παλάμη και ανοιχτή παλάμη σε ένα επίπεδο, πχ. πάνω στους μηρούς, ή σε διαφορετικά επίπεδα, πχ. ένα μέτρο στους μηρούς, ένα μέτρο παλαμάκια, δύο μέτρα σηκωμένα τα χέρια. Αφού ήδη τραγουδήσουν μια, δυο φορές, ο/η εκπαιδευτικός σταματάει το τραγούδι ξαφνιάζοντας τα παιδιά και αρχίζει να αυτοσχεδιάζει με ήχους του υφάσματος του παντελονιού ή ο,τι φοράει εκείνη τη στιγμή, όταν το τρίβουμε. Αργές κινήσεις, γρήγορες, σιγά ή δυνατά. Και επιστρέφουν στο τραγούδι. Αυτή η εναλλαγή μπορεί να επαναληφθεί μια, δυο φορές πριν αρχίσει ο/η εκπαιδευτικός να καλωσορίζει με το τραγούδι το κάθε παιδί ξεχωριστά. Και κάθε φορά που συστήνεται ένα παιδί, ο/η εκπαιδευτικός επαναλαμβάνει και αυτοσχεδιάζει φωνητικά κάθε όνομα με διαφορετικό και αστείο τρόπο, έχοντας ως στόχο τη διεύρυνση του φωνητικού φάσματος των παιδιών.
Οι ήχοι της βροχής
Τα παιδιά πρόκειται να πειραματιστούν στη συνέχεια του μαθήματος με τους ήχους της βροχής. Στα πρώτα μαθήματα δημιουργούν ήχους με τα χέρια και σε επόμενα θα δοκιμάσουν και με τη φωνή:
Ψιχάλισμα – Μαλακά τα δάχτυλα του ενός χεριού παίζουν γρήγορα στην παλάμη του άλλου
Σταγόνες – Με τον δείκτη του ενός χεριού παίζουν στην παλάμη του άλλου
Βροχή – Η παλάμη του ενός χεριού χτυπάει την παλάμη του άλλου
Χαλάζι – Η γροθιά του ενός χεριού χτυπάει την παλάμη του άλλου
Ο/Η εκπαιδευτικός ξεκινάει να “παίζει” τους ήχους χρησιμοποιώντας τους στίχους του ποιήματος „Βροχή“ του Κ.Π. Καβάφη:
– Ψιχάλισμα –
Βροχή, που τα μικρά παιδιά
κοιτάζουνε χαρούμενα
μέσ’ από κάμαρη ζεστή,
– Σταγόνες –
κι όσο πληθαίνει το νερό
και πέφτει πιο μεγάλα,
– Βροχή –
χτυπούν τα χέρια και πηδούν.
– Χαλάζι –
Ο/Η εκπαιδευτικός το επαναλαμβάνει άλλη μια φορά για να καταλάβουν τα παιδιά τις διαφορές και τους ρωτάει να βρουν μόνα τους ποιος ήχος αντιστοιχεί σε ποια βροχή.
Το τραγούδι της βροχής
Αρχικά ο/η εκπαιδευτικός τραγουδάει το τραγούδι “Πέφτει βροχή” και μαζί με τα παιδιά συνοδεύει μια φορά το κομμάτι ρυθμικά (κλειστή παλάμη, ανοιχτή παλάμη στα πόδια με βάση τον παλμό του τραγουδιού) και μια μόνο με τους ήχους της βροχής.
Πέφτει βροχή
Στο πρόσωπό μου πέφτει
Πέφτει βροχή
Στου κόσμου τον καθρέφτη
Πέφτει βροχή
Σ’ ανατολή και δύση
Κι ο ήλιος έχει σβήσει
Έβγα στο σκοτάδι και περπάτα
Κι ας μην θέλουν οι Θεοί
Έχεις ήλιο τα ζεστά σου νιάτα
Έχεις ήλιο την ζωή
Πέφτει βροχή
Στο πρόσωπό μου πέφτει
Πέφτει βροχή
Στου κόσμου τον καθρέφτη
Πέφτει βροχή
Σ’ ανατολή και δύση
Κι ο ήλιος έχει σβήσει
Τους ήχους που έπαιζαν με τα χέρια τους “μεταφέρουν” στα πόδια. Είναι ώρα για χορό και όλοι σηκώνονται. Ο εκπαιδευτικός τραγουδάει και τα βήματα είναι τα εξής:
Ψιχάλισμα – Μικρά βήματα επί τόπου
Σταγόνες – Κανονικά βήματα μέσα στο χώρο
Βροχή – Γρήγορα και δυνατά βήματα μέσα στο χώρο
Χαλάζι – Χοροπήδημα επί τόπου
Ο εκπαιδευτικός παίζει στο πιάνο (ή σε όποιο μουσικό όργανο γνωρίζει ή του είναι διαθέσιμο) το τραγούδι και τα παιδιά χορεύουν ελεύθερα στο χώρο. Όταν σταματάει η μουσική, σταματάνε και τα παιδιά και περιμένουν την βροχή. Στο απότομο σταμάτημα της μουσικής ο εκπαιδευτικός δείχνει στα παιδιά ποια βροχή θα ακολουθήσει. Παράδειγμα: Ο εκπαιδευτικός παίζει με τα δάχτυλα στον αέρα, δηλαδή ψιχαλίζει και τα παιδιά χορεύουν επι τόπου με μικρά βήματα. Τα δάχτυλα από τον αέρα “ταξιδεύουν” πάνω στο όργανο (π.χ. πιάνο, κιθάρα, τίμπανο, djembe κτλ.) και ακούμε πως κάνει η βροχή όταν πέφτει πάνω σε αυτό. Ο εκπαιδευτικός σταματάει απότομα να παίζει, σταματάνε και πάλι τα παιδιά, συνεχίζει πάλι το τραγούδι “Πέφτει βροχή” και τα παιδιά χορεύουν. Οι εναλλαγές αυτές θα γίνουν σίγουρα για όλους τους ήχους της βροχής. Στόχος είναι να βιώσουν τα παιδιά την ελεύθερη και αυτοσχεδιαστική μουσική και κίνηση, καθώς επίσης και τη διαφορά ανάμεσα στη ρυθμική και χωρίς ρυθμό μουσική και κίνηση.
Γραφικές “βροχερές” παρτιτούρες
Τα περισσότερα παιδιά αυτής της ηλικίας ακόμα δεν μπορούν να διαβάσουν ή να γράψουν. Πώς μπορούμε λοιπόν να τους μάθουμε να διαβάζουν και να γράφουν νότες; Η απάντηση βρίσκεται στη γραφική μουσική σημειογραφία. Τα παιδιά μπορούν ευκολά να φανταστούν τη διάρκεια ή και την δυναμική ενός ήχου ή μιας νότας μέσω μιας γραφικής παρτιτούρας. Στο μάθημα παρουσιάζονται τέσσερις γραφικές παρτιτούρες που αναπαριστούν τους ήχους της βροχής, τους οποίους ήδη έχουν μάθει. Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να του δείξουν ποια βροχή αντιστοιχεί σε ποια εικόνα και η αντιστοιχία με την κλασσική μουσική σημειογραφία είναι η εξής:
Ψιχάλισμα: Όγδοο
Σταγόνες: Τέταρτο
Βροχή: Μισό
Χαλάζι: Ολόκληρο
Μαζί του έχει και ένα σύννεφο, ένα κομμάτι βαμβάκι. Το σύννεφο περνάει απ’ όλα τα παιδιά και το κάθε παιδιί το περιγράφει με μία λέξη (τουλάχιστον): άσπρο, μαλακό, απαλό, μαλλί της γριάς, μαξιλάρι κτλ.
Ο αέρας, λοιπόν
– φυσάνε όλοι μαζί –
φέρνει το σύννεφο
– χορεύει το σύννεφο στον αέρα –
και το σύννεφο φέρνει τη βροχή
– και το σύννεφο κάθεται πάνω σε μια εικόνα –
Το σύννεφο βρίσκεται πάνω από μια εικόνα-βροχή και αυτή παίζουν τα παιδιά με τα χέρια και τα δάχτυλά τους. Οι γραφικές παρτιτούρες μπορούν να είναι κάπως έτσι:
   
Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά λευκές κόλλες και χρώματα για να ζωγραφίσουν τη δική τους αγαπημένη βροχή. Αφού τελειώσουν τραγουδούν μαζί το τραγούδι της βροχής και τα παιδιά, το ένα μετά το άλλο, παίζουν τη βροχή τους.
Δραστηριότητα κίνησης
Πέρα από την ελεύθερη αυτοσχεδιαστική κίνηση, σημαντικό κατά τη διάρκεια του μαθήματος είναι να βιώσουν τα παιδιά και την κίνηση με δομή, δηλαδή πιο απλά μια χορογραφία. Η χορογραφία έχει πάντα στοιχεία από το θέμα του μαθήματος.
Για το μάθημα της βροχής θα χορέψουμε τη Sonata Scarlatti K.20 σε ορχηστρική διασκευή του D. Shostakovich. Ο χορός ξεκινάει και όλοι βρίσκονται σε έναν μεγάλο κύκλο:
4 μέτρα: Ακίνητοι επί τόπου
4 μ.: Μικρά βήματα επί τόπου (Ψιχάλισμα)
4 μ.: Κανονικά βήματα επί τόπου (Σταγόνες)
4 μ.: Δυνατά και μεγάλα βήματα επί τόπου (Βροχή)
4 μ.: Χοροπήδημα επί τόπου (Χαλάζι)
4 μ.: Δίνουμε τα χέρια
4 μ.: Περπάτημα προς τα δεξιά
4 μ.: Περπάτημα προς τα αριστερά
4 μ.: Απότομο σταμάτημα
4 μ.: Μικρά βήματα μέσα στον χώρο
4 μ.: Κανονικά βήματα μέσα στον χώρο
4 μ.: Μεγάλα και δυνατά βήματα μέσα στον χώρο
4 μ.: Χοροπήδημα μέσα στον χώρο
4 μ.: Επιστροφή στον κύκλο και δίνουμε τα χέρια
4 μ.: Μικρά, γρήγορα βήματα προς το κέντρο του κύκλου και όλοι βρισκόμαστε κάτω από μια μεγάλη ομπρέλα!
© Vasiliki Psyrra, https://thesingingfish.eu, 2014
Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του/της αρθρογράφου. Συνεπώς, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ κάθε αναδημοσίευση, αντιγραφή ή τροποποίηση του χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση του/της. Εάν ενδιαφέρεστε για το περιεχόμενο της σελίδας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.
|
