Ο Φρέντερικ και το καρναβάλι
Υλικά Πορεία μαθήματος Ο εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να γίνουν τα δέντρα του δάσους, δηλαδή να μείνουν ακινητα και να ανοίξουν τα χέρια τόσο πολύ σαν να είναι κλαδιά και αυτός, σαν ένα μικρό ποντικάκι του δάσους θα τραγουδάει το τραγούδι των ποντικών και θα μαζεύει τα μήλα από τα δέντρα. Δηλαδή θα χαϊδεύει και θα χτυπάει την πλάτη των παιδιών στον ρυθμό του τραγουδιού. “Ωχ! Κοιτάξτε ποιος είναι εδώ μαζί μας! Ο Φρέντερικ! Ο Φρέντερικ είναι ένα από τα πιο παιχνιδιάρικα και τσαχπίνικα ποντικάκια. Α, κάτι μου λέει!” Ο εκπαιδευτικός έχει στην τσέπη του κρυμμένο το ένα δαχτυλοκουκλάκι και το εμφανίζει στα παιδιά. Κρατάει την αγωνία των παιδιών, δημιουργώντας έναν φανταστικό διάλογο με τον Φρέντερικ. “Ο Φρέντερικ λοιπόν μου είπε πως θέλει να σας γνωρίσει καλύτερα. Γι’ αυτό ανοίξτε τα χέρια, έτσι σαν να φτιάχνετε μια μικρή φωλίτσα και ο Φρέντερικ θα έρθει σε εσάς. Αλλά θα περιμένετε μέχρι να έρθει η σειρά σας, γιατί μπορεί να τρομαξει να φύγει!” Ο Φρέντερικ αρχίζει να “χορεύει” μέσα στις παλάμες του κάθε παιδιού. Ο εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να τραγουδήσουν όλοι μαζί το τραγούδι Λε, λο, λάι για να νιώσει ο Φρέντερικ σαν στο σπίτι του. Αφού ο Φρέντερικ γνωρίσει όλα τα παιδιά, θέλει να χορέψει μαζί τους, γι΄αυτόν τον λόγο ο εκπαιδευτικός βάζει να ακούσουν από το Kαρναβάλι των ζώων του Camille Saint Saens το μέρος του Ελέφαντα. Ο Φρέντερικ σηκωνει ένα ένα τα παιδιά, μέχρι όλοι να είναι όρθιοι και να χορεύουν. Μόλις τελειώσει το κομμάτι κάθονται πάλι κάτω, αλλά αυτή τη φορά στο σημείο που σταμάτησαν, όχι δηλαδή πάλι σε κύκλο.
Κατά τη διάρκεια την αφήγησης τα παιδιά κάθονται κάτω και ο εκπαιδευτικός περπατάει ανάμεσα τους και τους δείχνει τον καινούριο φίλο τους. Αλλάζοντας συχνά τη θέση των παιδιών στον χώρο μαθαίνουν από διαφορετικές οπτικές και συνθήκες να περιμένουν, να ακούν και να συνγκεντρώνονται σε αυτό που συμβαίνει εκείνη την ώρα, σε αυτό που τους προσφέρει ο εκπαιδευτικός. Η διαφορά με πριν, που τα παιδιά ήταν στον κύκλο, είναι πως τότε μπορούν και λειτουργούν, επηρεάζονται σαν μια ομάδα και ο εκπαιδευτικός μπορεί να ελέγχει την κατάσταση, όταν όμως είναι μοιρασμένα στον χώρο, απομακρυσμένα, τόσο το ένα από το άλλο, όσο και από τον εκπαιδευτικό, μαθαίνουν να λειτουργούν ως άτομα ξεχωριστά και να ορίζει το καθένα τον προσωπικό του χώρο, σεβόμενο και τον χώρο του άλλου παιδιού. Δεν σημαίνει πως θα πετύχει με την πρώτη και πως θα μπορούν να κάθονται ήσυχα και θα ακούν. Αυτό έρχεται μέτα από πολλά μαθήματα και επανάληψη, με υπομονή και επιμονή από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος ορίζει τον χώρο, χωρίς όμως να τον επιβάλλει. “Ξέρετε τι μου είπε μόλις ο Λουίζ; Έχει φέρει για όλους εσάς και για τα ποντικάκια ένα μεγάλο δώρο!”, λέει ο εκπαιδευτικός και σιγά σιγά εμφανιζει τα πολύχρωμα Πομ-πομ. Πριν τους τα μοιράσει, τους τα δείχνει και τους λέει πως οι άνθρωποι στο καρναβάλι παιζουν με τα πομ-πομ γιατί είναι πολύχρωμα, παιχνιδιάρικα και μουσικά! Και έτσι λοιπόν αρχίζει να παίζει μουσική με τα πομ-πομ, να δημιουργεί δηλαδή ήχους και να αυτοσχεδιάζει. Κινήσεις γρηγορες ή αργές, απότομες αλλαγές του ρυθμού, εντάσεις αλλά και παύσεις. Σημαντικό σε περιπτώσεις δημιουργίας μουσικής με μη μουσικά αντικείμενα είναι ο εκπαιδευτικός να δημιουργεί φράσεις με το “μουσικό” αντικείμενο που παίζει. Να χτίσει μία ιστορία, να μην είναι τυχαίο αυτό που παρουσιάζει εκείνη την ώρα, γιατί αλλιώς χάνεται η μουσικότητα της στιγμής. Στη συνέχεια μοιράζει σε όλα τα παιδιά τα πομ-πομ, τα οποία στην αρχή πειραματίζονται μόνα τους και στη συνέχεια μιμούνται τον εκπαιδευτικό. Χρειάζεται και πάλι να δημιουργηθούν φράσεις για να ενισχύεται η μουσική αντίληψη των παιδιών. Ο εκπαιδευτικός σηκώνει ένα ένα τα παιδιά και ο ένας πίσω άπό τον άλλον στέκονται έτσι ώστε να φτιάξουν ένα φανταστικό καρναβαλικό άρμα. Με τη μουσική πάλι από το καρναβάλι των ζώων και τα πομ-πομ δημιουργούν τη δική τους παρέλαση. Στο τέλος ο εκπαιδευτικός οδηγεί την ομάδα πάλι στον κύκλο. Με τα πομ-πομ συνοδεύουν το παραδοσιακό τραγούδι από την Ήπειρο Ξύλα για τσ’ αποκριές. Η συνοδεία του τραγουδιού μπορεί να είναι απλή, χτυπώντας δηλαδή απλώς ρυθμικά τα πομ-πομ στο πάτωμα ή και πιο περίπλοπη, με εναλλαγή piano-forte, ή διαφορετικές κινήσεις των χεριών (κυκλική και γραμμική κίνηση, μικρή και μεγάλη) τονίζοντας κάθε φορά τον παλμό του τραγουδιού.
Αφού τελειώσει αυτή η δραστηριότητα τα παιδιά δίνουν πισω τα πομ-πομ και ξανακάθονται στον κύκλο. Στη μέση βρίσκεται το ντέφι. Πώς όμως μπορεί να παίξει κάποιος με ένα ντέφι; Ο εκπαιδευτικός δείχνει πώς το κρατάνε και πώς ακούγεται, γιατί είναι διαφορετικός ο ήχος του αν το χτυπήσει κάποιος μόνο με ένα δάχτυλο ή με την παλάμη ή αν παίξει μόνο τα ζίλια. Όλα τα παιδιά ετοιμάζουν τους δείκτες των χεριών τους για να παίξουν στο ντέφι όλοι μαζί. Αφού είναι έτοιμα, ο εκπαιδευτικός τραγουδάει και προσπαθούν να παίζουν όλοι μαζί στο ρυθμό του τραγουδιού. Όμως μετά από τόσο χορό και τραγούδι, τα ποντικάκια είναι κουρασμένα και έτοιμα για ύπνο. Τα παιδιά ξαπλώνουν και ακούνε μια ήρεμη μελωδία που τραγουδάει ή παίζει ο εκπαιδευτικός. |